EMILE - J.J. ROUSSEAU

45

“bir çocuk büyüyor”

Selis Kitaplar

Çeviri: Ülkü Akgündüz

254 sayfa

Emile, Jean-Jacques Rousseau’nun eğitim psikolojisi alanında yazdığı eseri. Hayali bir çocuk olan Emile’i ele alarak bebeklikten gençliğe kadar eğitiminin nasıl olması gerektiğini anlatıyor. Aslında bir nevi eğitim ütopyası.

Rousseau bu fikirlerini kendi hayatında pratiğe dökememiş olsa da, son bölüme gelene kadar kendisine hak verdim hatta çocuk sahibi olmadan okunması gerektiğini düşündüm. Genç Adam: Hayata Giriş bölümünü kitaptan çıkarırsak beğendiğim bir eser diyebilirim; ancak bu bölümle birlikte, kadına olan bakış açısı sakinliğimin sınırlarını zorladı. Yaşadığı dönem öyleydi, bu böyleydi, ondan bu düşünceleri normal diyebilirsiniz ama bu konuda mazeret duymak istemiyorum artık. Rousseau bile olsa, mazeretleri geçerli sayılabilse de, bu bakış açısına saygı gösteremem.

Bölüme göz atalım. Kadın ve erkeğin farklılıkları olsa da bu birinin diğerinden üstün olmadığını savunduktan sonra, konunun “Kadınlar olmazsa biz erkekler yaşayabiliriz; ancak kadınlar aynı konumda değiller.” noktasına gelmesi enteresan. Kadınların görevini de duymak ister misiniz? “Erkeklerin hoşuna gitmek, onlara faydalı olmak, kendilerini onlara sevdirmek ve saydırmak, küçükken büyütmek, büyüyünce onlara bakmak, nasihat vermek, teselli etmek, hayatı zevkli ve sevimli bir hale koymak…” Sürekli uysal ve itaatkâr olmaları gerektiğini de es geçmemeli.

Öyle bir ideal kadın resmi çizilmiş ki gülsem mi ağlasam mı bilemedim. Hani çocuğu özgür yetiştiriyorduk? Toplum tarafından kabul edilmiş roller, ah bu toplumsal roller! En acısı da şu ki 300 yıl önce yazılmış bu kitaptaki düşüncelerin, ülkemizde hala geçerli olabilmesi! Çok üzücü.

Neyse. Gelin iyi tarafına bakalım. Güzel çıkarımlar var kitapta; ailenizdeki, çevrenizdeki ve kendinizdeki bazı gerçekleri anlayabileceğiniz. Süzerek okunmalı, faydalanmalı.

“Yaratıcı’nın elinden çıkarken her şey iyidir; ama insan ne canlıların ne de eşyanın ilk haliyle kalmasına izin verir; her şeyi değiştirmek ve dönüştürmek ister.”

“Hem yaşamak yalnızca nefes almak değildir ki; işlemektir; uzuvlarımızı, kendimize özgü yanlarımızı, alışkanlıklarımızı, bize var olduğumuz hissi veren bütün donanımımızı kullanmaktır. En çok yaşayan insan en çok yıl saymış olan değil, hayatı en çok hissetmiş olandır.”

“İnsanlar! İyi kalpli olunuz; bu sizin ilk görevinizdir. Irk, din, dil gözetmeden tüm insanları seviniz.”

“Mutluluğumuzu arttırmak için çırpınırken mutsuzluğa düşüyoruz. Sadece yaşamak isteyen herkes, mutlu yaşayacak, sonuçta iyi yaşayacaktır(…)”

“Sevinç ve keder hep kol kola dolaşır ve biz onları her an bulabilir, her an kaybedebiliriz.”

“Kuruntularınızdan kurtulmadıkça cesur olamazsınız.”